Ełk
Miasto Papieskie i stolica kultury
Ełk – tu wracam to nie tylko dobrze przemyślane logo promujące to właśnie Miasto i zarazem stolicę Mazur, teren, ale skrót zawierający w sobie bogatą treść – ludzi, historii, kultury, przyrody – ukrytą w tym pięknym zakątku Polski. Właśnie w tę rzeczywistość wpisuje się – bez wątpienia – kolejny wymiar jako Miasta Szlaku Papieskiego.
Pierwsze wzmianki o osadnictwie w tym miejscu pochodzą jeszcze ze średniowiecza i dotyczą plemienia Jaćwingów. Niewątpliwie ciekawostką dotyczą nazwy miasta może być ta, że w języku jaćwieskim słowo „łek” oznaczało białą lilię wodną, która obficie porastała rzekę płynącą przez miasto i dzięki której rzeka zyskała swą nazwę. Stopniowo słówko „łek” objęło swym semantycznym zasięgiem również całe miasto i dziś możemy już poprawnie stwierdzić, że pięknie jest wracać i żyć „we łku” czyli w poprawnej pisowni „w Ełku”.
W miejscu, gdzie Jaćwingowie zbudowali swą pierwszą strażnicę – Krzyżacy w XIV/XV wieku zbudowali swój zamek, którego ruiny pozostały do dziś. Stopniowo miasto zaczęło się rozwijać tym bardziej, że było też punktem strategicznym dla wielu inicjatyw militarnych i handlowych.
Dynamiczny rozwój stopniowo przerywały zarazy, epidemie i pożary, działalność zaborców i żołnierzy z I wojny światowej. Można stwierdzić, że w okresie międzywojennym Ełk przeżył okres rozwoju gospodarczego. Z tego okresu pochodzi jego śródmieście, jednak działania wojenne z okresu II wojny światowej również pozostawiły ogromne zniszczenia i zatarły ślady dawnej historii miasta.
Po wojnie zamieszkało tu wiele osób z okolic Grodna i Wilna. Obecność osób różnej narodowości sprawiła, że Ełk stał się miastem wielu kultur i religii. Poza kościołami katolickimi znajdują się tu również: cerkiew prawosławna, kościół chrześcijan babtystów oraz kościół ewangelicko-metodystyczny. Niezależnie jednak od wyznania i poglądów, mieszkańcy Ełku czują się Mazurami, a samo miasto już wieki temu zyskało status Duchowej Stolicy Mazur.
Opracowano również na podstawie:
http://turystyka.elk.pl/miasto-elk/historia/
Zabytki i ważne miejsca
Muzeum Kropli Wody znajduje się w ełckiej wieży ciśnień z 1895 r.,
W muzeum można obejrzeć eksponaty związane z wodą. Stare pompy strażackie, gąsiory czy butelki. Na ścianach powieszono fotografie starego Ełku z z przełomu XIX i XX wieku.
Wieża ciśnień w Ełku z 1895 r. zlokalizowana przy ul. 11-go Listopada Wieża była jednym z elementów umożliwiających zaopatrywanie mieszkańców Ełku w wodę. Woda pozyskiwana z sześciu studni głębinowych zlokalizowanych w lesie 4 km od Ełku, gromadzona była w zbiorniku retencyjnym. Stąd tłoczono ją 7-kilometrowym przewodem do wieży ciśnień, gdzie woda wyniesiona na maksymalną wysokość nabierała odpowiednich wartości ciśnienia i poprzez 30-kilometrową sieć rozdzielczą płynęła do 80% (tj. 20 tys.) ełczan. Korzystano z niej przez osiemdziesiąt lat, do czasu, gdy w latach 70-tych wybudowano nowoczesny system wodociągowy. W znajdującym się w wieży Muzeum Kropli Wody można zobaczyć oryginalne urządzenia techniczne służące niegdyś do zaopatrywania miasta w wodę pitną.
Adres:
11 Listopada 2, Ełk
Telefon: 87 621 32 00
Czynne:
wtorek, piątek 10.00-12.00
w sezonie turystycznym codziennie w godz.10.00-16.00
Ełcka Kolej Wąskotorowa – powstała w latach 1910 – 1917, zabytek kultury technicznej XX wieku; ul. Wąski Tor 1. Zachęca turystów do przejazdów wagonikami w stylu retro, które zabierają podróżnych w najpiękniejsze miejsca miasta Ełk i okolic. Podróże „pod parą” można połączyć ze spływami kajakowymi, ogniskiem czy też wycieczkami pieszymi lub rowerowymi. W ofercie EKW są wycieczki grupowe, indywidualne, szkolne oraz imprezy na życzenie. W sezonie letnim kolejka wyrusza w kierunku Sypitek regularnie Trasa Ełckiej Kolei Wąskotorowej prowadzi przez malownicze mazurskie tereny, między jeziorami: Selment Wielki i Regielskie. Podczas nieśpiesznej podróży kolejką goście mogą podziwiać piękną i dziką przyrodę, która zostanie na długo w pamięci.
Adres:
Muzeum Historyczne w Ełku
Ełcka Kolej Wąskotorowa
ul. Wąski Tor 1, 19-300 Ełk
tel.: +48 534 535 004, 87 610 00 00
Piękne kamienice z przełomu XIX i XX w
Wędrując po Ełku warto zwrócić uwagę na zespół secesyjnych i eklektycznych kamienic z XIX w. przy ulicach: Wojska Polskiego, Mickiewicza, Armii Krajowej, 3-go Maja; Chopina. Niektóre z nich są doskonałym przykładem zabudowy tzw. secesji wiedeńskiej. Szczególnie oryginalny jest budynek przy ul. Wojska Polskiego 20, reprezentujący secesję płomienistą, niezwykle rzadko spotykaną. W sposób szczególny – wzrok przykuwa pięknie odrestaurowana i doposażona w iluminację świetlną kamienica przy ul. Armii Krajowej 21, w której obecnie znajduje się w niej ełcka Szkoła Artystyczna.
Most
Na uwagę w plenerze, ale i myśląc o ełckich zabytkach – zasługuje most z 1913 r. (ul. Zamkowa) prowadzący do ruin zamku krzyżackiego. Na moście ustawione są zabytkowe lampy do oświetlenia gazowego. Prezentuje się tym piękniej, że podświetlony jest wieloma barwnymi światłami poszerzającymi swój zakres oddziaływania o nocną taflę wody Jeziora Ełckiego.
Ruiny dawnego Zamku Krzyżackiego
Ruiny dawnego Zamku Krzyżackiego z XIV w. przy ul. Zamkowej W odległych czasach na wysepce Jeziora Ełckiego powstała pierwsza strażnica Jaćwingów. W latach 1398-1406 na jej miejscu Krzyżacy wznieśli najpierw drewniany, a potem kamienny zamek. Jego budowę nadzorował ówczesny komtur, późniejszy Wielki Mistrz Zakonu – Urlich von Jungingen. Po sekularyzacji zakonu w 1525 roku ełcki zamek stał się siedzibą starosty, potem także sądów. Duży pożar w 1833 roku wymusił remont, który zmienił zasadniczo wygląd dawnej warowni. W XIX wieku wyspę połączono groblą i mostem z lądem, a zamek krzyżacki zaczął pełnić rolę więzienia dla kobiet. Obecnie całkowicie zatracił swój pierwotny styl i czeka na renowację. Według legendy pod dnem Jeziora Ełckiego przebiega tunel podziemny, który łączy zamek krzyżacki z miastem. Mówi się, że za pomocą tego przejścia ludność miasta znalazła schronienie w murach zamku, gdy podczas “potopu szwedzkiego” okoliczne tereny najechali Tatarzy w służbie króla polskiego. W 1958 roku podczas remontu części zamku odkryto zawalony tunel tuż po murem zamkowym…
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa z XIX w.
Zbudowano go w latach 1922-1925 na miejscu wcześniejszego, wzniesionego w latach 1847-1850 i zniszczonego w czasie I wojny światowej. Kościół Najświętszego Serca Jezusowego w Ełku do końca II wojny światowej był świątynią ewangelicko-augsburską. Od tego czasu jest jednym z najstarszych kościołów katolickich w mieście zbudowaną w stylu neogotyckim z ciekawą ornamentalną dekoracją w stylu kaszubsko – mazurskim. Ciekawostką jest niewątpliwie w każde południe grany z wysokiej wieży na cztery strony świata hymn Ełku.
Katedra Ełcka z początku XX w.
Przyjmuje się, że już na początku drugiej połowy XV wieku istniał w Ełku Katolicki Kościół parafialny, a opiekę duszpasterską nad katolikami Ziemi Ełckiej od 1853 roku sprawowali kapłani ze Świętej Lipki. Dnia 19 sierpnia 1903 roku nastąpiła konsekracja kościoła p.w. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika i Przemienienia Pańskiego. Od 1992 r. został ustanowiony katedrą dla nowopowstałej Diecezji Ełckiej. W 1999 r. modlił się w nim przed Eucharystią św. Jan Paweł II, papież. To również Diecezjalne Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej.
Opracowano również na podstawie:
http://turystyka.elk.pl/miasto-elk/historia/
Wizyta Papieska
W dzieje Ełku 8 czerwca 1999 r. wpisuje się w sposób wyjątkowy, ponieważ tego dnia to piękne Miasto – zwane z czasów pruskich Lyck – odwiedził najwybitniejszy z Polaków św. Jan Paweł II, papież, który właśnie tu sprawował Eucharystię dla ponad trzystutysięcznej grupy pielgrzymów różnych narodów i kultur.
Ojciec święty przybył do Ełku, na tę ziemię, jako pielgrzym – dostrzegający potrzeby jej mieszkańców, ich problemy i niedostatek – nawołując do wsłuchiwania się w krzyk biednych. Miasto, w strukturach powiatowych, graniczy od południa równinami dawnego województwa łomżyńskiego, od północy – z Puszczą Borecką, od zachodu – z Krainą Wielkich Jezior, a od wschodu – z Augustowszczyzną. Specyfika tego terenu – jego przyroda wzbogacona pięknymi lasami, jeziorami, polodowcowymi pagórkami oraz czystym powietrzem, któremu nie zagroził przemysł, zachęca nie tylko do wypoczynku w tym dziewiczym zakątku Polski, ale i niejednokrotnie – dla bardziej zamożnych – staje się inspiracją do zamieszkania.
Stolica Maur – Ełk – to także stolica Diecezji Ełckiej utworzonej przez Jana Pawła II 25 marca 1992 roku bullą Totus Tuus Poloniae Populus. Obszar tej największej w kraju diecezji wynosi ok. 11 tys. km2. Od zachodu okala ją archidiecezja warmińska, a od południa diecezja łomżyńska i archidiecezja białostocka. Północna i wschodnia granica przebiega na granicy państwowa z Rosją, Litwą i Białorusią. Charakteryzuje się dużym bogactwem przyrody; znajdują się tu m. in. sławne jeziora polskie (7), w tym największe (Śniardwy) i najgłębsze (Hańcza) oraz rozległe skupiska leśne (Puszcza Augustowska, Puszcza Piska, Puszcza Borecka i część Puszczy Rominckiej).
Te właśnie walory przyrodnicze, piękno krajobrazu, cisza, możliwość kontaktu z Bogiem i zwykłymi ludźmi – życzliwymi mieszkańcami tego terenu – wielokrotnie przyciągały Karola Wojtyłę, jako kapłana, profesora i biskupa, do przeżycia wolnych chwil w tym malowniczym zakątku Polski. To właśnie tu – poprzez Eucharystię sprawowaną w kameralnym gronie na odwróconym kajaku, szorowanie menażki piaskiem i rozmowy przy ognisku ze studentami, wypoczynek w cieniu drzew, wędrówkę leśnymi ścieżkami czy spływy kajakowe – dojrzewały w ks. Wojtyle najważniejsze tematy jego późniejszego nauczania jako papieża – Polaka. To właśnie tu pogłębiała się jego wrażliwość społeczna, troska o biednych, o właściwy kształt rodziny, o ochronę środowiska i międzyludzkie relacje. To właśnie tej ziemi – o czym sam po latach wspominał już jako Jan Paweł II – papież tak wiele zawdzięczał… To właśnie tu tak chętnie powracał…
Wydarzenia kulturalne
Ełk jest stolicą Mazur, ale i śmiało można stwierdzić, że jest też stolicą kultury. Od wielu lat – co jest rzadkością w topografii północno-wchodniej części Polski – posiada swój teatr – Teatr im. J. Węgrzyna działający w ramach Ełckiego Centrum Kultury świętującego w roku 2020 swoje 70. Urodziny!
A dzieje się tu bardzo dużo, począwszy od wydarzeń cyklicznych-sezonowych, (Mazurskie Lato Kabaretowe – MULATKA, Międzynarodowy Festiwal Folkloru Dzieci i Młodzieży – Tęcza, Mazurskie Zawody Balonowe, Festiwal Ognia i Wody), jak i systematycznej pracy grup amatorskich-aktorskich, dziecięcych i młodzieżowych, działających w ramach różnych sekcji kulturalnych ECK.
Festiwale, koncerty, konkursy kulinarne i imprezy sportowe…
W chwilach odpoczynku proponujemy skorzystać z bogatej i różnorodnej oferty rozrywkowej miasta. W każdy weekend oferujemy naszym mieszkańcom i gościom szeroki repertuar kulturalny. Do najbardziej znanych stałych pozycji kulturalnych miasta należą m.in.:
- Międzynarodowy Festiwal Folkloru Dzieci i Młodzieży „Tęcza”– gości zespoły folklorystyczne zarówno z Polski jak i różnych stron Świata. Jedną z największych atrakcji festiwalu jest barwny korowód uczestników festiwalu, który przechodząc ulicami miasta zaprasza mieszkańców i turystów do udziału w koncercie finałowym.
- Mazurskie Lato Muzyczne– to znakomite gwiazdy, świetna muzyka, a przede wszystkim zabawa. Repertuar jest niezwykle zróżnicowany i obfituje w mnogość stylów i gatunków muzycznych. Na scenie gościli m.in.: Maryla Rodowicz, Wilki, Lady Pank, IRA, Kamil Bednarek, Monika Brodka, Myslovitz, September, Shaun Baker, Agnieszka Chylińska.
- Festiwal Ełk, Ogień i Woda– to jeden z trzech największych festiwali pirotechnicznych w Polsce. Jest to połączenie dwóch żywiołów – ognia w nawiązaniu do którego miejsce mają występy teatrów ognia i niesamowite pokazy pirotechniczne profesjonalnych firm zarówno polskich i zagranicznych i wody, której miłośnicy mogą spróbować swoich sił w maratonie pływackim lub kajakowym. Wszystkiemu towarzyszą koncerty wielkich gwiazd polskiej sceny muzycznej. Jedno jest pewne, impreza wydaje się być niezwykle spektakularnym i widowiskowym wydarzeniem, którego nie można przegapić.
- Mazurskie Lato Kabaretowe MULATKA– rokrocznie na przełomie lipca i sierpnia Ełk zamienia się w kabaretową stolicę Polski, a wszystko to za sprawą młodych i oryginalnych wykonawców z mniej znanych kabaretów, ale także kultowych grup kabaretowych, które zyskały już sympatię odbiorców. Podczas Mulatki uczestnicy biorą udział w konkursie o Grand Prix oraz o Nagrodę Publiczności. Imprezie towarzyszą wieczory z gwiazdami, a jej swoistym podsumowaniem jest koncert laureatów. Impreza przyciąga wielu fanów dobrego humoru. Nic w tym dziwnego, skoro podczas kilkunastu edycji Mulatki Ełk gościł takie kabarety jak : Hrabi, Jurki, Ciach, Ani Mru Mru, Łowcy.B, DNO czy Neo – nówka czy Kabaret Moralnego Niepokoju.
- Zawody Balonowe– Ełk staje się na kilka dni lipca balonową stolicą Polski. Wydarzenie to na dobre wpisało się do Ełckiego kalendarza imprez, ponieważ Mazurskie Zawody Balonowe to impreza przygotowana z wielkim rozmachem, która przyciąga do Ełku rzesze widzów. W programie nie brakuje lotów nad centrum miasta, parady baloniarzy oraz pokazów nocnych, które są niezwykle popularne. Nic w tym dziwnego, skoro na ełckim niebie przez kilka dni można podziwiać prawdziwy spektakl w wykonaniu baloniarzy z całej Europy. Niezaprzeczalnie, Mazurskie Zawody Balonowe to jedna z najciekawszych w Europie północno-wschodniej imprez balonowych.
/Źródło: https://turystyka.elk.pl/atrakcje-turystyczne/imprezy-i-wydarzenia/
Pięknie usytuowany amfiteatr w widokiem na jezioro pozwala zrealizować wiele przedsięwzięć kulturalnych w szczególnej scenerii i wspaniałej atmosferze. Żeby nie przegapić, co się dzieje w KULTURALNYM Ełku sprawdźcie w SIECI
Atrakcje turystyczne
Ełk to nie tylko piękne krajobrazy, lecz także kulinarna stolica Mazur, gdzie podczas wyjątkowych imprez można poznać tradycyjne potrawy regionu, organizowane są tu bowiem wydarzenia poświęcone mazurskiej kuchni: Konkurs o Chochlę Prezydenta, Podróż ze smakiem oraz Frutti di Lago.
- Konkurs o Chochlę Prezydenta miasta Ełku – to impreza, która tradycyjnie rozpoczyna wspaniały sezon bogatych wydarzeń kulinarnych mających miejsce w Ełku. W szranki walcząc o tytułową Chochlę Prezydenta stają lokalne restauracje ukazując swój kunszt kulinarny. Konkursowe jury stanowi Prezydent miasta Ełku, gwiazdy znane z telewizji, a także znani mieszkańcy miasta. Konkursowi towarzyszą dodatkowe atrakcje w postaci warsztatów muzycznych, koncertów, stoisk z wyrobami gastronomicznymi i rękodzielniczymi.
- Frutti di Lago – to wydarzenie promujące zdrowy sposób odżywiania i przede wszystkim służące edukacji związanej z odżywianiem się. Poza skosztowaniem wybornych potraw przygotowanych przez mistrzów kuchni, można także zasięgnąć porad specjalistów w zakresie prawidłowego odżywiania i przygotowywania posiłków. Jedno jest pewne – impreza ta zaspokoi nawet najbardziej wybrednych smakoszy.
- Runmageddon – to wyzwanie do zmierzenia się z własnymi słabościami. Zadaniem zawodników jest pokonanie trasy usłanej przeszkodami. Zawodnik uczestniczący w biegu niejednokrotnie będzie musiał wspinać się, czołgać, skakać, spotkać się bliżej z błotem, wodą, a czasem nawet z ogniem…
- Mazovia MTB/Gwiazda Mazurska – to amatorski maraton rowerowy pod patronatem Cezarego Zamany, przeprowadzany na 4 dystansach (Hobby, Fit, Mega, Giga) dzięki czemu wszyscy miłośnicy kolarstwa w różnym wieku mogą spróbować swoich sił na dystansie odpowiednim do umiejętności i kondycji.
- Zorientuj się na Ełk oraz Ełcka Zmarzlina – to idealna propozycja dla osób, które aktywnie lubią spędzać czas na łonie natury. Zorientuj się na Ełkto cykl biegów na orientację w których zawodnik posługując się mapą i kompasem ma za zadanie w jak najkrótszym czasie przebiec określoną trasę wyznaczoną na terenie Pojezierza Ełckiego przez punkty kontrolne. Przebieg pomiędzy punktami kontrolnymi jest dowolny i właśnie wybór wariantu przebiegu stanowi istotę biegu na orientację. Ełcka Zmarzlina to zimowa edycja biegu na orientację. Swoich sił spróbować mogą nie tylko amatorzy na krótszym dystansie, ale i prawdziwi śmiałkowie na przygotowanych dla nich dłuższych dystansach: 50km i 100km.
W Ełku obywa się również szereg imprez biegowych takich jak: Półmaraton, Polska Biega, 5-10-15, a także imprezy związane z innymi dyscyplinami sportu, czyli Gala Sportów Walki, Fit Maraton, Ogólnopolski Turniej Streetball czy Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego i wiele innych.
/Źródło: https://turystyka.elk.pl/atrakcje-turystyczne/imprezy-i-wydarzenia/
Warto zajrzeć również do ciekawego i pięknego zarazem miejsca, jakim jest
Centrum Edukacji Ekologicznej. Posiada ono bogatą i interesującą ofertę edukacyjną, dostępną przez cały rok. Pouczającą atrakcję dla odwiedzających Centrum bez wątpienia stanowi Muzeum Jeziora. W muzeum znajdują się akwaria o łącznej pojemności ok. 4 tysięcy litrów. W akwariach zaaranżowano środowisko przyrodnicze mazurskich jezior. Można w nich obejrzeć rodzime gatunki ryb i innych organizmów typowych dla fauny jeziornej. Na ścianach porozwieszane są plansze tematyczne: strefy ekologiczne w jeziorze, czynniki kształtujące jezioro, zarastanie jeziora, sukcesja jeziora – ciąg harmoniczny i dysharmoniczny, typy litoralu jeziornego. Ponadto, na obszarze CEE rozciąga się malowniczy park oraz Centrum Promocji Energii Odnawialnych, w którym można poznać działanie wiatraka, kolektorów słonecznych oraz ogniw fotowoltaicznych.
Muzeum Jeziora w Centrum Edukacji Ekologicznej
ul. Parkowa 12, 19-300 Ełk
+48 87 610 16 24
www.cee.elk.pl
Czynne: poniedziałek-piątek w godzinach 8:00 do 18:00.
/Źródło: https://turystyka.elk.pl/atrakcje-turystyczne/imprezy-i-wydarzenia/
WYPOŻYCZALNIE:
Wypożyczalnie sprzętu wodnego
- Wypożyczalnia sprzętu wodnego – Międzyszkolny Ośrodek SportowyGrunwaldzka 10, 19-300 Ełk
tel. (+48) 887 877 109 - Wypożyczalnia sprzętu wodnego„Aqua Fun” Grunwaldzka 12, 19-300 Ełk
tel. (+48) 792 558 336 - Wypożyczalnia sprzętu wodnego Grajewska 2a, 19-300 Ełk
tel. (+48 87) 620 06 85 - Wypożyczalnia sprzętu wodnego i żaglówek„Smętek Marina” Pułaskiego 19, 19-300 Ełk
tel. (+48 87) 621 14 53 - Sportowe Pasje, 19-300 Ełk, ul. Nadjeziorna 2
(+48) 735 017 771 - Wypożyczalnia kajaków „Dryf” Szkolna 1, 19-325 Straduny
tel. (+48) 513 900 417, (+48) 604 635 508 www.dryf.elk.pl - Wypożyczalnia kajaków i kijów nordic walking Centrum Aktywnego Wypoczynku WIR Wileńska 25b/19, 19-300 Ełk tel. (+48) 601 409 056, (+48) 602 423 775
Wypożyczalnie sprzętu wodnego
- Wypożyczalnia sprzętu wodnego – Międzyszkolny Ośrodek SportowyGrunwaldzka 10, 19-300 Ełk
tel. (+48) 887 877 109 - Wypożyczalnia sprzętu wodnego„Aqua Fun” Grunwaldzka 12, 19-300 Ełk
tel. (+48) 792 558 336 - Wypożyczalnia sprzętu wodnego Grajewska 2a, 19-300 Ełk
tel. (+48 87) 620 06 85 - Wypożyczalnia sprzętu wodnego i żaglówek„Smętek Marina” Pułaskiego 19, 19-300 Ełk
tel. (+48 87) 621 14 53 - Sportowe Pasje, 19-300 Ełk, ul. Nadjeziorna 2
(+48) 735 017 771 - Wypożyczalnia kajaków „Dryf” Szkolna 1, 19-325 Straduny
tel. (+48) 513 900 417, (+48) 604 635 508 www.dryf.elk.pl - Wypożyczalnia kajaków i kijów nordic walking Centrum Aktywnego Wypoczynku WIR Wileńska 25b/19, 19-300 Ełk tel. (+48) 601 409 056, (+48) 602 423 775
Wypożyczalnia rowerów
- Biuro Szlaków Papieskich, Pl. Katedralny 1, Ełk, tel. 87 6216837, centrumelk.pl
- Wypożyczalnia rowerów – Przedsiębiorstwo Handlowe „Chińczyk” Armii Krajowej 22, 19-300 Ełk
tel. (+48 87) 621 84 98, 506 150 140 - Smętek Marina Pułaskiego 19, 19-300 Ełk tel. (+48 87) 621 14 53